Stanisław Korbel - stenografja: wiadomości wstępne.

Przedstawiam jeszcze jeden tekst z podręcznika Stanisława Korbla Polski system stenografji dla szkół i samouków, (wyd. V, Kraków 1941). Przetrwał nawałnicę "gruntownego przerobienia i uzupełnienia", jaka przeszła przez wydanie VIII, ale w wersji przeredagowanej i nieco zmienionej. Sens pozostał, ale zmieniły się słowa, kolejność akapitów, zabrakło tych wiadomości, które moglibyśmy nazwać szczegółowymi. Uwspółcześniono język - pod tym względem wydanie VIII jest znacznie bliższe współczesnej polszczyźnie, niż wydanie V.


Jednego jestem ciekawa: dlaczego z wydania VIII zniknęła informacja, że system przedstawiony przez Korbla jest wzorowany na systemie Gabelsbergera-Polińskiego? No i dlaczego użyto słowa wzorowany - czy dlatego, że tak naprawdę to nie jest system Gabelsbergera-Polińskiego, a jedynie nim zainspirowany? Ale w takim razie dlaczego nie mówi się o systemie Gabelsbergera-Korbla? Faktem jest, że w wydaniu VIII mowa jest tylko o Polskim Systemie Stenografii (już wtedy stenografii), ale na tym koniec. Dlaczego informację o wzorowaniu na systemie G.-P. usunięto? Czy była tak oczywista, że aż zbędna? Czy może ktoś zauważył, że jest jednak nieadekwatna w stosunku do zawartości podręcznika? Jeśli ktoś wie - zapraszam do komentowania/dyskutowania. Chyba powinnam ogłosić z tej okazji konkurs, ale ponieważ nie znam poprawnej odpowiedzi, nie mogę też być jury, które wyłoni laureatów :-/

Zachowałam pisownię oryginalną. Miłego czytania :)

Wiadomości wstępne.

S t e n o g r a f j a (ścisłopis, stenos = ścisły, grafo = piszę) jest sztuką, która umożliwia dokładne zapisanie choćby najszybciej wypowiedzianych słów zapomocą znaków jak najprostszych tak, że pismo to czyli stenogram można z łatwością odczytywć, jak pismo zwykłe.

System niniejszy, wzorowany na systemie Gabelsbergera-Polińskiego, jest "literowy", t. zn. ma za podstawę alfabet, zbudowany jest z tych samych elementów, jak w piśmie zwykłem. Toteż sposób pisania jest taki sam: trzymanie ołówka (pióra), skośne ułożenie papieru, pismo lekko pochylone w prawo.

W s k a z ó w k i   p r a k t y c z n e. Do pisania używa się papieru gładkiego z linjami w równych odstępach: w pierwszem stadjum nauki - układ czterolinjowy, po przerobieniu zaś pierwszej części nauki należy przejść do zwykłych pojedynczych linij (w bruljonie), a po nabyciu wprawy pisać nawet bez linij. Ołówek średnio miękki (nr. 3) powinien być zawsze starannie zacięty. Pisanie piórem na początku nauki wpływa korzstnie na dokładność pisma.

J a k  s i ę  u c z y ć? Każdy znak stenogrficzny po odczytaniu z książki należy kreślić starannie i dokładnie według wzoru w książce po kilka razy, następnie cały ustęp przestenografować z "klucza" (na końcu książki), poczem odczytwać swe pismo, porównując ze stenogramami w książce. Bardzo pożyteczne jest często odczytywać stenogramy, poprzednio przerobione. Trzeba też jak najczęściej pisać pod dyktandem.

Przerobienie całego podręcznika według powyższych wskazówek, jak i wskazówek, podawanych w ciągu wykładu w przypiskach, gwarantuje wyuczenie się stenografji; na przerabianie pobieżne, "od niechcenia", szkoda czasu.

P o d z i a ł  p r z e d m i o t u. Nauka stenografji dzieli się na dwie części:

I. Pismo z u p e ł n e, zawierające także pewne nieznaczne skócenia, które w czytaniu łatwo się uzupełnia w każdym wyrazie. Pismem takiem stenografować można dyktaty z szybkością do 80 słów na minutę.

II. Pismo s k r ó c o n e, zawierające skrócenia, które odczytuje się na podstawie znajomości języka lub też na podstawie logicznego związku wyrazów w zdaniu. Tem pismem stenografować można dosłownie najszybciej wypowiedziane żywe słowo.

__________