środa, 14 marca 2012

W stenograficznym skrócie o... pewnej pocztówce

Dziś ciekawostka z Allegro: widokówka z okolicznościową pieczątką zgromadzenia (zjazdu?) śląskiej federacji stenografów systemu Stolze-Schreya, które miało miejsce w dniach 11, 12 i 13 maja 1901 w Glatz (dzisiejsze Kłodzko, woj. dolnośląskie) po niemiecku Bundes-Versammlung Schlesischen Stenographen-Bundes System Stolze-Schrey am 11, 12 u. 13 Mai 1901 zu Glatz. Kto może mnie poprawić tłumaczenia z tego języka, niechaj to uczyni (helfen Sie bitte!) ;-) Zresztą, ktokolwiek widzi jakikolwiek błąd, niech woła.






System Stolze-Schreya to według Wikipedii (oprac. hasła: użytkownik @1119) system powstały w 1897 roku Niemczech, w wyniku połączenia dwóch szkół stenograficznych reprezentowanych przez ich założycieli Ferdinanda Schreya i Heinricha Stolza. Obecnie jest używany w niemieckojęzycznych częściach Szwajcarii. Nic ponad to niestety powiedzieć o nim nie mogę. Czytelnicy władający językiem niemieckim więcej znajdą na stronie internetowej systemu, należącej do szwajcarskiego związku stenograficznego www.steno.ch.

Sama widokówka przedstawia panoramę starego miasta, z mostem XV-lecia na Nysie Kłodzkiej i widoczną w oddali wieżą ratusza. Oto inne ujęcia tychże miejsc, na podstawie podpisów których mogłam ustalić ich nazwy:


Widok na most XV-lecia i Stare Miasto

Przeglądanie strony o Kłodzku sprawiło mi nie lada przyjemność - to naprawdę przepiękne miasto! Ale wracając do tematu ;-)

Widokówka wypisana w całości po niemiecku pochodzi z okresu, w którym Kłodzko znajdowało się pod panowaniem Prus (w granicach Polski znalazło się w 1945). Nadawca, niejaki Fritz, posługuje się zasadniczo alfabetem gotyckim, aczkolwiek fantazyjnie wplata weń kilka "naszych" liter (chodzi mi tu o literę "e" w jego wykonaniu). Bardzo podobnie jest w przypadku pieczęci - dopisek "zu Glatz" to zdecydowanie gotyk, ale reszta już gotycka nie jest. Myślę, że jakiś historyk miałby tu pole do popisu, jeśli chodzi o wyjaśnienie takiej niekonsekwencji. W każdym razie, wspomniany już Fritz w ostatnim dniu swego pobytu, wysłał na adres pana Wilhelma Haacka (?) i jego rodziny wiadomość (wiadomości) następującej treści (wykropkowałam wyrazy nieczytelne):

Das ...... ist .......

Glatz, den 13 Mai 1901. Liebe Eltern und lieber Schwester!  Diese Nacht besser gutschlafen geht ab jetzt nach R...... und grüßt Euch herzlicht Euer Euchliebender Fritz.

Otto Giese Roesner und Frau - ...... ....... Abend 9.00 (9.28?) wieder bei Euch zu sein!


Tradycyjnie nie powinnam zamieszczać tłumaczenia, ale ponieważ czego nie umiem za to się chwytam... A zatem:


Ten/ta/to ........ jest .........

Kłodzko, 13. maja 1901. Kochani rodzice i siostro! Tej nocy lepiej spałem i od teraz idę do R....... Pozdrawiam was serdecznie - kochający was Fritz.


Otto Giese Roesner z żoną - ....... ........ wieczorem 9.00 (9.28?) znowu będę u was!


Pierwsze zdanie na samej górze może być podpisem obrazka. Na marginesie pojawia się jeszcze nazwisko "Rudolf Hellner" - być może trzeciego adresata. Kartka dotarła do Wrocławia lotem błyskawicy, bo jeszcze tego samego dnia.

Zainteresowanych nabyciem niniejszej kartki odsyłam na stronę aukcji TUTAJ. A zauroczonych Kłodzkiem tutaj: www.dawneklodzko.pl i tutaj: www.klodzko.pl.


Panorama miasta na początku XIX w. (wikipedia)

5 komentarzy:

  1. System Stolze-Schreya to udoskonalona wersja systemu Wilhelma Stolze. Schrey, jeśli się nie mylę, był jego uczniem i dokonał daleko idących zmian na korzyść. System Stolze powstał zaledwie kilka lat po ogłoszeniu systemu Gabelsbergera, należy więc sądzić, że został silnie zainspirowany ideą stenografii kursywnej, ale nie jest zrzynką. Szczególnie, że Stolze podszedł do sprawy "naukowo", tzn. zanim zbudował alfabet, w przeciwieństwie do Gabelsbergera, zbadał język niemiecki i wydestylował z niego przeróżne cząstki słowotwórcze, które pozamieniał później na znaki. Podstawowy alfabet zbudował również w oparciu o fonetyczne związki pomiędzy głoskami, w ten sposób stał się autorem zasady dla głosek podobnych znaki podobne. Jednak efekty jego pracy zawierały na tyle dużo niedogodności z punktu widzenia uczniów, że Schrey wziął się i poprawił to, tworząc system doskonały, tzn. mogący konkurować z Gabelsbergerem na równych prawach. Same Niemcy podzieliły się mniej więcej po połowie: północ wzięła Stolze-Schreya (i rozwijała inne systemy), południe zostało przy rodzimym (monachijskim) Gabelsbergerze. Inne niemieckie narody wybierały też różnie, co dowodzi, że nie należy się zbytnio napinać z tą doskonałością systemu.

    Faktem jest, że Jednolity System Niemieckiej Stenografii (Deutsche Einheitskurzschrift) powstał w dużej mierze w oparciu o prace Stolze-Schreya - system ten jest bardziej "regularny".

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za cenne dopowiedzenie!!!

      Usuń
    2. Te zaledwie dwa zdanka z Wikipedii polskiej utworzone 3 lata temu są mojego autorstwa. Zapraszam więc do rozbudowania artykułu.:)

      Usuń
    3. To zmienia postać rzeczy - już zedytowałam notkę pod kątem dodania Autora hasła :-) Świat jest mały...

      Ale do Wikipedii mam stosunek zbyt ambiwalentny, aby się w ten projekt angażować ;)

      Usuń
    4. Szczególnie, gdy autor nowego hasła napotyka na problem uznania/nieuznania encyklopedyczności.

      Usuń